Психологическое воздействие пространственных изменений после миграции на уязвимые группы населения

Контекст и актуальность. Миграция - это процесс, который оказывает большое физическое, социальное и психологическое воздействие на человека и общество в целом. Такие факторы риска, как война, голод, проблемы с образованием, экономическая нестабильность и стихийные бедствия, вызывают вынужденную или добровольную миграцию. После миграции происходят различные культурные, экономические и пространственные изменения. Эти изменения имеют множество индивидуальных, семейных и социальных последствий. Влияние пространственных изменений на людей, особенно после миграции, весьма заметно. Уязвимые группы населения, к которым относятся женщины, дети и пожилые люди, гораздо сильнее страдают от пространственных изменений, поскольку они чувствительны и беззащитны. После миграции доступ этих групп к базовым услугам, таким как жилье, питание, здравоохранение и образование, значительно ограничен. Такие факторы, как неопределенность в отношении будущего, экономические трудности, проблемы культурной адаптации и социальная изоляция, приводят к тому, что в этих группах широко распространены такие психологические проблемы, как стресс, тревога, расстройства пищевого поведения и депрессия. Поэтому очень важно определить психологическое воздействие пространственных изменений после миграции на уязвимые группы и обеспечить необходимое вмешательство и поддержку. В этом контексте в нашем исследовании приводится обзор литературы, в которой рассматриваются особенно уязвимые группы после миграции в этом контексте.

1. Arıca, F., Çakır, C., & Kağnıcı, D. (2023). Kırılgan gruplar özelinde afetlerde psikososyal hizmetler. Afet ve Risk Dergisi, 6(1), 176–187. (In Turkish).
2. Aslan, Ş., & Ulutaş, D. A. (2018). Sağlık açısından göç ve yaşlılık. Göç Araştırmaları Dergisi, 4(1), 10–29. (In Turkish).
3. Aykurt, A. Y. (2020). 21. yüzyılda sosyal sorunlar ve dezavantajlı gruplar. Journal of Awareness, 5(3), 427–448. (In Turkish).
4. Bains, S., Skråning, S., Sundby, J., Vangen, S., Sørbye, I. K., & Lindskog, B. V. (2021). Challenges and barriers to optimal maternity care for recently migrated women: A mixed-method study in Norway. BMC Pregnancy and Childbirth, 21(1), 1–14. https://doi.org/10.1186/s12884-021-03864- . (In Eng.).
5. Başaran, K. D. (2021). Akran zorbalığının Suriyeli göçmen çocukların psikolojik iyi oluş halleri üzerine etkisi: Türkiye, Lübnan ve Ürdün örneklemlerinde literatür taraması. Sosyal Çalışma Dergisi, 5(2), 245–257. (In Turkish).
6. Başcıllar, M., Karataş, M., & Güre, M. D. P. (2022). Rusya-Ukrayna savaşı, zorunlu göç ve insani koridorlar: Sosyal hizmet bağlamında bir değerlendirme. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 794–805. (In Turkish).
7. Berry, J., Chryssochoou, X., Sam, D. L., & Phinney, J. (2012). Positive immigrant youth adaptation in context: Developmental, acculturation, and social psychological perspectives. In F. Motti-Stefanidi (Ed.). Frosso Motti-Stefanidi University of Athens, Greece. (In Eng.).
8. Beşer, A., & Tekkaş Kerman, K. (2017). Göç eden bireylerin öncelikli sağlık sorunları ve sağlık hizmetine ulaşımdaki engeller. Türkiye Klinikleri Journal of Public Health Nursing - Special Topics, 3(3), 143–148. (In Turkish).
9. Betancourt, T. S., Newnham, E. A., Birman, D., Lee, R., Ellis, B. H., & Layne, C. M. (2017). Comparing trauma exposure, mental health needs, and service utilization across clinical samples of refugee, immigrant, and US‐origin children. Journal of Traumatic Stress, 30(3), 209–218. (In Eng.).
10. Bimay, M., & Çetin, E. (2023). Entegrasyon sürecinde göçmen aile yapısında yaşanan değişimler: Batman’daki Suriyeliler örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 1019–1035. (In Turkish).
11. Boruszak-Kiziukiewicz, J., & Kmita, G. (2020). Parenting self-efficacy in immigrant families—a systematic review. Frontiers in Psychology, 11, 985. (In Eng.).
12. Bowlby, J. (2008). A secure base: Parent-child attachment and healthy human development. Basic books. (In Eng.).
13. Çakmak, F. (2018). Zorunlu göç sürecinde mekânın kaybı ve evin yitimiyle başlayan yersiz yurtsuzluğun ürettiği bir travma olarak “kimliğin anonimleşmesi”. Social Sciences, 13(18), 349–364. (In Turkish).
14. Cantekin, D., & Gençöz, T. (2017). Mental health of Syrian asylum seekers in Turkey: The role of pre-migration and post-migration risk factors. Journal of Social and Clinical Psychology, 36(10), 835–859. (In Eng.).
15. Çappar, Y., & Dönmez, A. (2024). Göçmenlerde oluşabilecek riskler ve buna yönelik toplum ruh sağlığı hemşiresinin görevleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 40(1), 147–153. (In Turkish).
16. Doğan, H., & Buz, S. (2022). Göç sürecinde ergen olmak. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2797–2822. (In Turkish).
17. Düken, M. E., & Kaplan, V. (2024). The effects of mental symptoms of refugee adolescents on their substance use proclivity: An example of south-eastern Turkey. Journal of Substance Use, 29(6), 1137–1144. (In Eng.).
18. Eroğlu, M. (2020). Etnik kimlik, savaş ve göç olgularının çocuklar ve ergenler üzerindeki psikolojik etkileri. International Journal of New Approaches in Social Studies, 4(1), 94–105. (In Turkish).
19. Erol, M., & Ersever, O. G. (2014). Göç krizi ve göç krizine müdahale. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 24(1), 47–68. (In Turkish).
20. Fazel, M., Wheeler, J., & Danesh, J. (2005). Prevalence of serious mental disorder in 7000 refugees resettled in western countries: a systematic review. The lancet, 365(9467), 1309-1314. (In Eng.).
21. Gülmez, C., & Öztürk, A. (2018). Göç yaşantısı çerçevesinde çocukta psiko-sosyal uyum süreci üzerine bir inceleme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 449–481. (In Turkish).
22. Guruge, S., & Collins, E. (2008). Working with immigrant women: Guidelines for mental health professionals. Canadian Journal of Psychiatry, 53(1), 40–49. (In Eng.).
23. Hatipler, M., & Daşkıran, S. (2021). Etkileri ve sosyo-psikolojik boyutuyla göç. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 10(3), 714–728. (In Turkish).
24. Işkın, M. (2021). Göç-kültür etkileşiminde kadının rolü: Mutfak kültürü bağlamında bir araştırma. Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 258-274. (In Turkish).
25. Jang, Y., & Tang, F. (2022). Psychological resilience and life satisfaction among older immigrants in the United States. Journal of Gerontology: Social Sciences, 77(3), 513–521. https://doi.org/10.1093/geronb/gbab042(In Eng.).
26. Kaplan, V., & Düken, M. E. (2023). Mental health states of the refugee women in the 10-year visiting process: An assessment in context of the sociocultural adaptation. Middle East Current Psychiatry, 30(1), 72. https://doi.org/10.1186/s43045-023-00317-y (In Eng.).
27. Kara, P., & Nazik, E. (2018). Göçün kadın ve çocuk sağlığına etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 58–69. (In Turkish).
28. Khatiwada, J., Muzembo, B. A., Wada, K., & Ikeda, S. (2021). The effect of perceived social support on psychological distress and life satisfaction among Nepalese migrants in Japan. PLOS ONE, 16(2), e0246271. (In Eng.).
29. Kurtuldu, K., & Şahin, E. (2018). Göçün kadın yaşamı ve sağlığı üzerine etkileri. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 1(1), 37–46. (In Turkish).
30. Li, M. (2016). Pre-migration trauma and post-migration stressors for Asian and Latino American immigrants: Transnational stress proliferation. Social Indicators Research, 129, 47–59. (In Eng.).
31. Li, M. (2022). A person-centred analysis of triadic acculturation gaps in Chinese Canadian immigrant families (Doctoral dissertation). (In Eng.).
32. Mcmanus, S., & Irazábal, C. (2023). Migration and integration of middle-class Venezuelans in Costa Rica: Drivers, capitals, and livelihoods. Wellbeing, Space and Society, 5, 100151. (In Eng.).
33. Miao, S. W., Costigan, C. L., & Macdonald, S. W. (2018). Spillover of stress to Chinese Canadian immigrants’ parenting: Impact of acculturation and parent–child stressors. Asian American Journal of Psychology, 9(3), 190. (In Eng.).
34. Motti-Stefanidi, F., Berry, J., Chryssochoou, X., Sam, D. L., & Phinney, J. (2012). Positive immigrant youth adaptation in context: Developmental, acculturation, and social-psychological perspectives. (In Eng).
35. Özdemir, A., & Budak, F. (2017). Göçün çocuk ruh sağlığı üzerine etkileri. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(2), 212–223. (In Turkish).
36. Peker, A. E., & Şanlı, İ. (2022). Deprem ve göç ilişkisi: 24 Ocak 2020 Elazığ deprem örneği. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 125–154. (In Turkish).
37. Sarıtaş, E., Şahin, Ü., & Çatalbaş, G. (2016). İlkokullarda yabancı uyruklu öğrencilerle karşılaşılan sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (Ek 1), 208–229. (In Turkish).
38. Schachner, M. K. (2019). From equality and inclusion to cultural pluralism: Evolution and effects of cultural diversity perspectives in schools. European Journal of Developmental Psychology, 16(1), 1–17. (In ENg.).
39. Sever, G. (2022). Göç ve yalnızlık: Psiko-sosyal ve ekonomik sonuçları. Göç Dergisi (GD), 9(2), 225–245. (In Turkish).
40. Silove, D., Ventevogel, P., & Rees, S. (2017). The contemporary refugee crisis: an overview of mental health challenges. World psychiatry, 16(2), 130-139. (In Eng.).
41. Slewa-Younan, S., Uribe Guajardo, M. G., Heriseanu, A., & Hasan, T. (2014). A systematic review of post-traumatic stress disorder and depression amongst Iraqi refugees in Western countries. Journal of Immigrant and Minority Health, 16(6), 1069–1079. https://doi.org/10.1007/s10903-013-9833-6 (In Eng.).
42. Topak, E., & Çamur, G. (2022). Göçün kadına etkileri ve sosyal hizmet. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 75–88. (In Turkish).
43. Torres, S. (2015). Expanding the gerontological imagination on ethnicity: Conceptual and theoretical perspectives. Ageing & Society, 35(5), 935–960. https://doi.org/10.1017/S0144686X14001345 (In Eng.).
44. Trevisan, G., Celeste, R. K., & Bastos, J. L. (2019). Migration, aging and health: A systematic review. BMC Public Health, 19, 1–13. https://doi.org/10.1186/s12889-019-7854-9 (In Eng.).
45. Türk Dil Kurumu. (2025). Göç. https://sozluk.gov.tr/?ara=g%C3%B6%C3%A7 (In Turkish). (viewed: 30.03.2025).
46. Tuzcu, A., & Bademli, K. (2014). Göçün psikososyal boyutu. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(1), 56–66. (In Turkish).
47. Tuzcu, A., & Ilgaz, A. (2015). Göçün kadın ruh sağlığı üzerine etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(1), 56–67. (In Turkish).
48. Uluslararası Göç Örgütü. (2025). Uluslararası Göç Hukuku El Kitabı (2. baskı). https://publications.iom.int/system/files/pdf/iml31_turkish_2ndedition.pdf (In Turkish). (viewed: 30.03.2025).
49. Ünal, S. (2012). Sosyal-mekânsal-siyasal kümelenme biçimi olarak İzmir kentinde Balkan (Rumeli) kimliği. Çağdaş Yerel Yönetimler, 21(3), 49–77. (In Turkish).
50. Vos, S. R., Clark‐Ginsberg, A., Puente‐Duran, S., Salas‐Wright, C. P., Duque, M. C., Herrera, I. C., ... & Schwartz, S. J. (2021). The family crisis migration stress framework: A framework to understand the mental health effects of crisis migration on families. (In Eng.).
51. Yaylagül, N. K., & Aslan, M. (2020). Yaşlılık, mültecilik ve sosyal dışlanma: Suriyeli yaşlı mültecilerin deneyimleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(4), 406–422. (In Turkish).